Praise the Lord, czyli kiedy hip-hop przecina się z gospelem

Święty Augustyn mówił, że kto śpiewa, dwa razy się modli. Kwestia śpiewu ku czci Boga jest zatem jasna i obecna w religii chrześcijańskiej od dawna. Gospel zrodził się w okolicach XVII wieku, ale spokojnie – nie będziemy zaglądać aż tak daleko.

Żeby zrozumieć fenomen tego gatunku, wystarczy poznać jedną, bardzo ważną personę – Mahalię Jackson. Muzykolog Henry Pleasants powiedział kiedyś o Franku Sinatrze, że nie był ani pionierem, ani radykałem. Dla Pleasantsa piosenkarz był po prostu muzycznym geniuszem, który pojawił się w perfekcyjnym dla niego momencie. Ta paralela jest też trafna, gdy mówimy o ważnych postaciach w historii gospelu: Thomasie Dorsey i Mahalii Jackson. To ta druga utorowała gatunkowi drogę do fenomenu na ogromną skalę, stając się Królową Gospelu. Dawała niesamowicie natchnione i przepełnione boskim patosem występy, którym towarzyszył niesamowity głos – jeden z najbardziej rozpoznawalnych kontraltów XX wieku. Bywalcy jej koncertów twierdzili, że jest jedyną wokalistką, przy której naprawdę mogli poczuć dotyk Ducha Świętego. Gdyby nie Mahalia Jackson i jej gigantyczny wpływ na afroamerykańską kulturę, możliwe że hip-hop sięgnąłby po gospel zdecydowanie później. Kto w takim razie był pierwszy?

Jednoznaczne określenie prekursora połączenia dwóch gatunków, które często zdają się sobie zaprzeczać, nie jest łatwe. Większość dziennikarzy muzycznych wskazuje jednak na… MC Hammera. Mówicie MC Hammer, myślicie U Can't Touch This. Tymczasem gospelowy numer Pray znalazł się wyżej na liście Billboardu. To prawda, bo ten pochwalny kawałek doszedł do drugiego miejsca zestawienia, a U Can’t Touch This – zaledwie do 8.

Zaangażowanie Hammera w gospel nie było dziwne – zaczynał swoją przygodę z muzyką, będąc częścią chrześcijańskiego zespołu The Holy Boys. Stał się jednak pierwszym raperem, który wyniósł połączenie hip-hopu z gospelem na wysoki, komercyjny poziom. A później przyszli kolejni, którzy chcieli powtórzyć jego sukces.

For those of you that think gospel music has gone to far / You think we gotten to radical with our message / Well I got news for you , you ain't heard nothin yet / And if you don't know now you know. Glory, Glory!! – śpiewał w 1997 roku Kirk Franklin z gospelowym zespołem God’s Property. Kompozytor stał się jedną z ważniejszych postaci gatunku, zgarniając w swojej karierze 13 nagród Grammy. Swego czasu Variety nazwało go urzędującym królem urban gospelu.

Kompozycje Kirka Franklina udowadniały, że międzygatunkowe granice można przesuwać do woli. Stomp to nie numer gospelowy, ale… to też nie kawałek rapowy. To coś pomiędzy – piosenka operująca charakterystycznymi dla rapu melorecytacją i west-coastowym beatem, ale także przyległymi do gospelu elementami: chórem i wychwalającym Boga tekstem. To Kirk pokazał, jak tak niecodzienne połączenie można zrobić w dobrym guście. I zgarniać za nie najważniejsze muzyczne nagrody. Franklin był kolejnym prekursorem gospel rapu, a z jego pantentów zaczęli później korzystać Kanye, Chance The Rapper czy Snoop Dogg.

Kiedy na debiutanckim albumie Kanye’ego The College Dropout znalazł się numer o bezpośrednio chrześcijańskim zabarwieniu, wszyscy byli w szoku. West stał się jednym z pierwszych raperów z topki, tworzących numery tak otwarcie mówiące o Bogu i korzystających z elementów gospelowych. Numerowi towarzyszą chóralne zaśpiewy Jesus walk with me, a tekst (God show me the way because the Devil's tryna break me down) mówi sam za siebie. 12 lat później Kanye zrobi to po raz kolejny, tym razem idąc nawet o krok dalej.

Mówimy o płycie The Life of Pablo i kawałku Ultralight Beam, który ponownie dał gospelowi w rapie 5, a nawet 10 minut. Gospelowe elementy przewijały się zresztą przez całe TLoP, ale treściowo… no cóż, skoro Kanye nawija: Now if I fuck this model / And she just bleached her asshole / And I get bleach on my t-shirt / I’ma feel like an asshole, to nie możemy uznać całej płyty za gospelowy album. W odróżnieniu od JESUS IS KING z 2019 roku, który nawet zgarnął nagrodę Grammy w gospelowej kategorii. West utorował ścieżki takim raperom jak chociażby Chance, The Rapper, który zresztą pojawia się na Ultralight Beam, a z gospelu korzysta namiętnie w całej swojej dyskografii. Zaryzykujemy nawet stwierdzenie, że dzięki Kanye’emu na topkę Billboardu był w stanie wdrapać się chrześcijański raper Lecrae.

Cały gospelowo-rapowy ambaras nie zatrzymał się jednak w 2016 roku. Płyty Chance’a The Rappera, trwający ponad 2 godziny gospelowy album Snoop Dogga z 2018 roku (Bible of Love) czy pojedyncze wyskoki Nicki Minaj (I’m Getting Ready Tashy Cobbs Leonard) pokazują, że chrześcijański gatunek znalazł swoje miejsce w hip-hopie. A jeśli nadal nie wierzycie, to posłuchajcie sobie jakiegokolwiek występu Sunday Service.