Spoiler alert! Łona i Webber nagrali "Śpiewnik domowy", multikulturową perełkę dad rapu (RECENZJA)

O - delikatnie rzecz ujmując - nieprzesadnej produktywności Łony nawet on sam zdążył nagrać prześmiewczą piosenkę Znowu nic z Nawiasem mówiąc. Koniec końców po czterech latach oczekiwania na premierowy tytuł stosuje podobny manewr jak wtedy, gdy ukazywał się Insert. W ręce słuchaczy trafia więc EP-ka zamiast regularnego albumu. Oddajmy jednak ekipie Dobrzewiesz Nagrania sprawiedliwość. Biorąc pod uwagę dzisiejsze standardy, dwudziestokilkuminutowy materiał bez większych kontrowersji mógłby zostać określony mianem longplaya.

W przeciwieństwie do wielu kolegów po fachu Adam nie zrobił sobie z rapowania taśmy produkcyjnej i to - pomimo blisko czterdziestki na karku - pozwala mu z płyty na płytę odkrywać się na nowo. Śpiewnik domowy stanowi w jego dorobku kolejny krok do przodu. Wciąż poszerzany zakres tematyczny tekstów robi wrażenie. Na wejście daje rzadki dotąd wgląd w swoje życie prywatne, eksponując siebie w roli ojca (Brak miejsc), by w kolejnych utworach zaprezentować się zarówno jako ćma barowa (Stop, Nadiu), jak i antropolog kultury ulicznej (#nikiforszczecinski). Najbardziej jednak imponuje, że z tak różnorodnego zestawu tekstów udało mu się ułożyć coś na kształt albumu konceptualnego, poświęconego tytułowemu domowi, tożsamości lokalnej i małej ojczyźnie. W ten kontekst pięknie wpisuje się piosenka Echo, opowiadająca historię szczecińskiego zespołu Następcy Tronów, a szerzej - o powojennych losach Żydów w Polsce. Od bezrefleksyjnego i wtórnego komplementowania siły wyrazu pióra Łony można dostać intelektualnej alergii, ale chcielibyśmy, żeby to wybrzmiało z odpowiednią mocą - taki poetyzowany reportaż mógłby w rozbudowanej wersji ukazać się nakładem Wydawnictwa Czarne. Urzekające jest przy tym, że trzy indeksy dalej na trackliście ulokowano meteorologiczną kontynuację Kaloryfera, zatytułowaną Niepogoda, gdzie Łona frywolnie rymuje sobie chuj z mój.

Zwarty charakter jest w dużej części zasługą Webbera, który na potrzeby Śpiewnika domowego redefiniował swój warsztat, dostarczając prawdopodobnie najbardziej spektakularną porcję muzyki, jaką kiedykolwiek zdarzyło mu się wyprodukować i skomponować. Andrzej kojarzony był dotychczas raczej z zamiłowania do pewnego rodzaju surowości (szczególnie dało się to odczuć na Absurd i nonsens), tymczasem tutaj chwilami pozwala sobie wręcz na popisy. Jego patentem na ten materiał jest - ogólnie rzecz ujmując - obudowanie brzmienia znanego z Nawiasem mówiąc przebogatymi, multikulturowymi instrumentacjami.

Kierunkami jego muzycznych podróży są zarówno dawne republiki radzieckie i Bałkany, jak i Brazylia czy Nigeria - stąd np. odwołanie do ojca chrzestnego afrobeatu, Feli Kutiego w tekście Udostępniam ci playlistę czy fragment No accommodation for Lagos Tony'ego Allena w Brak miejsc. Można było przewidzieć, że Webber zabierze się któregoś dnia za update'owanie world music. Jednym ze zwiastunów takich jego fascynacji jest przecież choćby obecność w katalogu Dobrzewiesz Nagrania Bubliczków, którzy niezmiennie wędrują po rumuńskich dancingach, serbskich weselach, węgierskich stepach, tureckich przedmieściach i cygańskich taborach. Szalenie efektowne w wykonaniu Webbera jest to połączenie dęciaków i minimalistycznej elektroniki, niecodzienny dobór sampli czy überkreatywne rozwijanie poszczególnych wątków (m.in. przejście w 00:59 Co tam, mordo?). Poziom intensywności i nasycenia tych beatów jest tak wysoki, że można by nim obdzielić pewnie kilka przeciętnych hip-hopowych krążków.

Na te wszystkie słowa pochwały rzuca się cieniem pewien niepokój, że Łona i Webber przygotowali zbiór utworów, który może okazać się zbyt hermetyczny i nie uzyskać przez to należytego poklasku. To jednak grown man music pełną gębą w wykonaniu rówieśników inżyniera Stefana Karwowskiego, więc wspólne doświadczenia generacyjne - jak choćby zarażenie się jugofilią w czasach mody na Kusturicę - na pewno stanowią pewien handicap w odbiorze. Ale przecież nie zebraliśmy się tutaj dzisiaj, żeby zabawiać się w barometr hype'u.

W dobie tożsamościowego dyskursu, jaki toczy się u nas od lat - Śpiewnik domowy może okazać się znacznie ważniejszym produktem kultury, niż nam się wszystkim będzie wydawało w okolicach premiery.