Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet i drugi (po raku płuca) nowotwór złośliwy na świecie. W Polsce rocznie rozpoznaje się około 19 tysięcy przypadków. Z tego powodu umiera około 5000 kobiet.
Od lat październik jest miesiącem, w którym międzynarodowe organizacje i fundacje podejmują działania w celu zwiększenia świadomości na temat wczesnego wykrywania choroby, jej zapobiegania, profilaktyki, diagnostyki oraz leczenia. Pierwszy punkt jest tu szczególnie trudny do zrealizowania, biorąc pod uwagę ograniczoną świadomość społeczną i tabuizację tematów zdrowotnych.
17 października jest Oficjalnym Dniem Walki z Rakiem Piersi ustanowionym przez Prezydenta Polski. Kończący się już miesiąc to także czas na szczególne wsparcie dla tych kobiet, które już zostały zdiagnozowane.
Choroba najczęściej występuje u kobiet w przedziale 55-65 lat (w Polsce 80% pacjentek to kobiety po 50. roku życia), ale może dotknąć także osoby młodsze oraz mężczyzn. Wraz z rozwojem nowych metod leczenia spada śmiertelność, ale cały czas rośnie zachorowalność. Kluczowe jest wczesne wykrycie nowotworu dzięki regularnym badaniom: radiologicznym (USG, mammografia) oraz samodzielnym. Kobiety w wieku 20-40 lat powinny wykonywać badanie USG piersi co najmniej co dwa lata. Jak wykonać samobadanie? Jak zaleca portal onkologiczny zwrotnikraka.pl, stojąc nago przed lustrem unieś ręce do góry i sprawdź, czy nie widzisz zmian w kształcie swoich piersi, czy skóra nie ma przebarwień, czy nie marszczy się lub nie jest napięta. To samo sprawdź trzymając ręce na biodrach. Ściśnij swoją brodawkę i sprawdź czy nie wydziela się z niej płyn. Będąc pod prysznicem, połóż swoją lewą rękę z tyłu głowy, a prawą na lewej piersi. Lekko naciskając trzema środkowymi palcami zataczaj drobne kółeczka wzdłuż piersi, z góry na dół i z powrotem. Powtórz to samo z prawą piersią. Samobadanie najlepiej wykonywać tydzień po okresie. Warto pamiętać, że nie każda zmiana piersi jest zmianą nowotworową, ale każda wymaga sprawdzenia u specjalisty.
Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia raka piersi zalicza się: predyspozycje rodzinne, czynniki płciowe, wczesna pierwsza miesiączka lub późne przekwitanie, brak owulacji, wiek powyżej 40. roku życia, bezdzietność, dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukier, wysokoprocentowy alkohol, mała ilość warzyw i owoców, małe spożycie ryb, hormony – estrogeny pochodzenia zewnętrznego, choroby – otyłość, cukrzyca, późniejszy wiek kobiety zachodzącej w pierwszą ciążę (po 30 r.ż.), niekarmienie piersią.
Do objawów, które powinny skłonić do wykonania specjalistycznych badań zalicza się między innymi różne zachowanie się piersi podczas unoszenia ramion, zmiana wielkości lub kształtu piersi, ból piersi, zmiany w obrębie brodawki (owrzodzenie, wciągnięcie, wydzielina), wystąpienie skórki pomarańczowej na powierzchni skóry, zniekształcenie brodawki sutkowej lub jej otoczki, niechęć dziecka do ssania chorej piersi matki, stwardnienie i powiększenie okolicznych węzłów chłonnych, symptomy związane z przerzutami w odległych narządach oraz twarde guzki piersi.
Co robić, żeby zmniejszyć ryzyko zachorowania? Oprócz regularnych kontroli u lekarza, badań USG oraz samobadań, ważne są: dieta – dużo warzyw i owoców, ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych i czerwonego mięsa, aktywności fizyczne, niepalenie tytoniu i niepicie nadmiernych ilości alkoholu wysokoprocentowego.