8 słów z rapowego slangu, których kiedyś namiętnie używano. Dziś robią to tylko boomerzy

Co to jest ten swag? To jest jak wolisz wyjebać sos na śmieci niż na biedne dzieci / Jak matka wie, że ćpiesz i razem z tobą chętnie leci – nawijał w 2013 roku Solar, starając się uchwycić meritum tego angielskiego słówka. Swag jest tymczasem wyrazem dużo starszym, bo etymologowie wskazują XIV wiek i skandynawskie znaczenie... worka.

W XVIII wieku swag mówiono na torbę, w której złodzieje przechowywali swoje łupy. W XX wieku o swagger, czyli przechwałkach, nawijał choćby Sadat X, ale za prawdziwego ojca swagu uważa się Jaya Z. To on namiętnie używał tego słowa na swoim Blueprincie, a później na Watch The Throne. Swag do Polski przybył jednak prawdopodobnie z nieco innego kierunku – od Soulja Boya, T.I.-a i wierchuszki amerykańskiego rapu z początku poprzedniej dekady, kiedy to swagu używano równie często, co auto-tune’a. Kamil Szufladowicz

Pierwsze skojarzenie? Baunsuj ze mną Tedego ze S.P.O.R.T.-u. Drugie skojarzenie? Zdecydowanie Bauns Borixona. Trzecie? Prześmiewcza linijka Reno z Natury ludzkiej głosząca, że Co drugi myślał, że Tede kazał mu balansować. No a czwarte jest takie, że oba wymienione na początku numery mają na karku prawie dwie dychy. Z biegiem czasu bauns zamienił się w wiele różnych określeń. Czasem jest melanżem, czasem jest vixą, a czasem bibą. O protoplaście tychże w swoich tekstach raperzy raczej już zapomnieli. Szkoda, bo to bardzo dźwięczne i wdzięczne słowo – może tym razem nikt już nie myślałby, że chodzi o balansowanie. Kuba Skalski

Ci wack MC’s są bardziej zieloni w tym niż Kermit – nawijał Słoń w 2014. Koldi rok wcześniej wolał nieco inne, bardziej obrazowe podejście: wacki mogą chapać wacki nam – kwitował swoją zwrotkę z Palimy scenę. Quebonafie na Eklektyce z kolei posyłał słabych wacków do piachu jak Sandman.

A dzisiaj? Za granicą słowa wack używa się na co dzień, ale to dlatego, że najzwyczajniej w świecie funkcjonuje w słowniku. Wack czyli kiepski. Nawijał je chociażby Kendrick Lamar w numerze ELEMENT.: But it’s a difference ’tween black artist and wack artist. W polskim rapie to słówko jakby zanikło, ale szczerze mówiąc – zupełnie nam go nie żal. Kamil Szufladowicz

Ostatnie wydarzenia w kraju generalnie nie reperują nadszarpniętego z biegiem czasu wizerunku polskiej policji. Warto jednak zwrócić uwagę, że bardzo ofensywne w swojej naturze określenia, zachęcające do (ekhm) metaforycznej penetracji władzy publicznej wypadły nieco z obiegu. Nie twierdzimy, że w tekstach ulicznych raperów nie pojawia się wrogość (często uzasadniona) – jednak pamiętamy jeszcze czasy, gdy oba określenia pojawiały się na płytach i ciuchach równie często, co liście marihuany i cytaty z tekstów. Duża w tym zasługa przede wszystkim krakowskiej Firmy i warszawskiego Hemp Gru. Ciekawe, czy ktoś przejmie dwu- i czteroliterową pałeczkę w swoich dziełach. Kuba Skalski

To chyba jedyne słowo w naszym zestawieniu, które niegdyś wykorzystywane namiętnie straciło na wartości nie ze względu na przemijającą modę, a… zanikającą definicję. Było ważne w momencie, gdy w rapie oprócz osiemset ósemek i naturalnego rozwoju jego brzmienia pojawiły się nowe narzędzia.

Auto-tune, rezygnacja z sampli, zmiana tematyki i mityczny brak przekazu dały do myślenia tym przyzwyczajonym do starego porządku. Nowe tendencje nazwano więc niuskulem, stare – oldschoolem. Reprezentanci nowej fali nawijali na trapowych beatach, przechwalając się bogactwem/swagiem i piętnując wacków. Obie frakcje nadal istnieją - z tym, że nazywanie nowoczesnego rapu newschoolem stało się pretensjonalne. Dziś wolimy powiedzieć, że ktoś robi trap, a nie, że jest niuskulowcem. Kamil Szufladowicz

Druga opcja - podryw na hip-hopowca – nawijał Mezo. Określenie to zostało zastąpione po prostu raperem. Jaka może być przyczyna? Przede wszystkim taka, że hip-hopowiec kojarzy się z człowiekiem, który nie tylko rapuje – cały styl życia, ubiór oraz inne aspekty jego zachowań były kojarzone ze specyficznymi cechami gatunkowymi. Dzisiaj raperzy nie noszą już szerokich spodni, za dużych bluz dresowych i czapek z prostym daszkiem. A taki właśnie jest wygląd hip-hopowca w naszych głowach.

Najbardziej hip-hopowym hip-hopowcem był chyba Tede – spójrzcie tylko na okładkę takiego Esende Myllfon. Absolutna esencja. No ale sorry, było, minęło, nikt z pełną powagą nie nawinie już, że jest hip-hopowcem (albo hip-hoperem, cytując klocucha). Kuba Skalski

Zapytajcie wąsatego wujka po pięćdziesiątce, czy zna jakieś rapowe teksty. Prawdopodobieństwo tego, że zacznie machać rękami, dziwacznie krzywiąc palce i mówić joł, joł, joł, jest całkiem wysokie.

Marketingowcy, którzy chcąc sprzedać jakikolwiek boomerski produkt młodzieży, przebiorą starszą osobę w baggy jeansy i każą jej nawijać joł w kółko. Yo to zwrot używany całkiem naturalnie w Stanach – jako przerywnik, wypełniacz. W Polsce jest podobnie – gdy nie ma co zrobić z początkiem beatu, raperzy mają tendencję do wypełniania go właśnie tym sformułowaniem. To zwrot sympatyczny, ale jednak trochę muzealny. Kamil Szufladowicz

Marihuana, zioło, spliff, dżis, jaranie, maria, skun, siuwax, topy, weed – wszystkie te określenia najpopularniejszego narkotyku wciąż funkcjonują w warstwie tekstowej. Ale ganja… cóż, dawno się o niej nie słyszało. Pierwsze, o czym przypominamy sobie, słysząc to słowo, to sławna Ganja Mafia, której założycielem był Kali. Pięć lat temu, w okresie swojej świetności, skład ten był sztandarowym piewcą konopnych treści, a do ich utworów kawał młodego pokolenia zaliczał swoje pierwsze kanabinoidowe razy. Kto jednak dzisiaj używa jeszcze słowa ganja w tekstach? Samo określenie pasuje zdecydowanie bardziej do utworów z gatunku reggae niż rapowych. A – no i wszyscy pamiętamy o Gandziorze aka Gandi Gandzie. On jeden jest wierny temu określeniu. Kuba Skalski