Kino od bardzo dawna karmi się ulicznymi historiami, w końcu ludzie lubią oglądać na ekranie to, co dzieje się dookoła nich samych.
Do tego historie o gangach są świetnym punktem wyjścia do opowiedzenia czegoś więcej. Wielu bohaterów, wiele wątków; tu można wpleść coś o miłości, tu o honorze, gdzieś wrzucić problemy rodzinne, trochę przemocy, polityki... I nagle robi się z tego wielopłaszczyznowy film, chociaż akurat my uważamy, że akurat z tym tematem im prościej, tym lepiej.
Od niedawna oglądamy Nędzników (i przypominamy sobie kultową Nienawiść, ale o niej pisaliśmy już chwilę temu), choć można też poszperać w historii kina i wybrać dla siebie coś jeszcze. My robimy to za was. Chyba że po prostu wolicie przypomnieć sobie wszystkie sezony The Wire.
Gangi Nowego Jorku (2002)
XIX-wieczny Nowy Jork i historia Amsterdama Vallona, który po 16 latach spędzonych w więzieniu wraca do swojej dzielnicy, by zemścić się Billu Rzeźniku i jego gangu za śmierć ojca. Aby jednak to zrobić, musi niepostrzeżenie wejść w struktury tej organizacji. Jakby tego było mało, Nowym Jorkiem targają wówczas zamieszki - echa wojny secesyjnej. Martin Scorsese znów o swoim ukochanym mieście i ludziach, którzy tworzyli je i niszczyli. Rozmach ogromny, ogląda się to świetnie, ale Scorsese pewnie nie wspomina Gangów Nowego Jorku za dobrze. Dlaczego? 10 nominacji i ani jednego Oscara. Zresztą w tym roku dokładnie to samo stało się z jego Irlandczykiem.
Miasto Boga (2004)
Good Kid, M.A.A.D. City w wersji kinowej. Miasto Boga to jeden z najważniejszych nieamerykańskich filmów tamtej dekady, nagrodzony aż czterema nominacjami do Oscara i katapultujący reżysera Fernando Meirellesa do Hollywood (potem nakręcił m.in. Wiernego ogrodnika i Dwóch papieży). W tej opowieści o dwóch przyjaciołach z brazylijskiej faveli, z których jeden wstąpił do gangu, a drugi postanowił zostać fotografem, odbija się cała masa innych filmów o dojrzewaniu i umiejętności znalezienia sobie dobrej drogi w życiu. Ale Meirelles zlepił klasyczne wątki w naturalną i dość brutalną całość (scena z dzieckiem, które ma wykonać wyrok, do dziś śni się po nocach). Oraz zadaje pytanie: czy wrażliwcy mają szansę na wyrwanie się z getta?
Chłopaki z sąsiedztwa (1991)
Compton widziane oczyma ludzi, którzy spędzili tam całe życie, chcą się wyrwać, ale nie mogą - tu każdy dzień to walka o przetrwanie i musisz opowiedzieć się po konkretnej stronie. Coś o tym wiedział nieżyjący już reżyser John Singleton, również wychowany w czarnej dzielnicy Los Angeles - on jednak wspominał, że jako dziecko potrafił uciec od świata przemocy w filmy, książki i gry. Sporo jednak w nim zostało, skoro właśnie ulicznym gangom poświęcił swój olśniewający debiut. Dzięki niemu już jako 25-latek otrzymał nominację do Oscara dla najlepszego reżysera, do dziś nikomu młodszemu nie udała się ta sztuka.
Menace II Society (1993)
Caine ma 18 lat i średnie perspektywy przed sobą. Wychowany przez rodziców z nizin społecznych (dealer i narkomanka), trafia pod opiekę dziadków, którzy chcą wychować go na nowo w duchu religii. Tymczasem Caine od śledzenia Pisma Świętego woli śledzić samochody, które może kraść. Po tym, gdy dziadkowie wyrzucają go z domu, chłopak jest bliski stoczenia się na samo dno, ale wtedy poznaje pewną dziewczynę… Kolejny przykład kina afro z lat 90., tym razem w wykonaniu innych ważnych twórców tego gatunku, braci Hughes.
Romper Stomper (1992)
Tu z kolei na tapetę wzięto środowisko skinheadów - i choć lepszym filmem jest Więzień nienawiści z Edwardem Nortonem, to pewnie mniej osób zna Romper Stomper, a przecież to tutaj swoją pierwszą ważną rolę zaliczył Russell Crowe. Gra Hando, szefa neonazistowskiej bojówki z Melbourne, która regularnie dręczy mieszkających tam Wietnamczyków. Gdy Azjaci stawiają opór i rozbijają gang skinów, Hando musi uciekać z miasta. Błyskotliwe, brutalne kino i Australia ukazana z zupełnie innej perspektywy, niż w przewodnikach. Tam też potrafią dziać się takie rzeczy.
Outsiderzy (1983)
Tu sięgamy głębiej do klasyki kina, co niewątpliwie czuć; Outsiderzy nieco się przez lata zestarzeli. Historia młodzieżowych gangów, toczących otwarte wojny na ulicach Tulsy w stanie Oklahoma widziana oczyma przestraszonego dzieciaka, który musi napisać o tym wypracowanie. Niby nie szczególnego, ale warto właśnie dla tego retro-klimatu oraz postaci reżysera, za Outsiderów odpowiada bowiem sam Francis Ford Coppola. A w rolach głównych idole ejtisowych dziewczyn: Patrick Swayze, Matt Dillon i Rob Lowe.
New Jack City (1991)
To na koniec powróćmy do Nowego Jorku i zanurzmy się w jego mroczne zakamarki, a przewodnikiem niech będzie dealer narkotyków Nino Brown. Król miasta... ale tylko do czasu; po piętach depcze mu nowojorska policja, która przenika w społeczeństwo dealerów i szykuje dla niego nieprzyjemną niespodziankę. Najlepszy i najważniejszy film jednego ze sztandarowych twórców czarnego kina, Mario Van Peeblesa. W rolach głównych same gwiazdy: Wesley Snipes, Chris Rock i Ice-T. Klasyczek wypożyczalni wideo - też trochę się zestarzał, ale ogląda się naprawdę dobrze.