Fizjologiczna reakcja na bodziec psychologiczny lub fizyczny – tak brzmi uproszczona definicja stresu, którą do nauk biologicznych wprowadził w połowie XX wieku Hans Selye. To jednak trochę mało, by właściwie zdefiniować zjawisko, które znajduje się u podłoża wielu chorób cywilizacyjnych, które nas dotykają.
Ze stresem żyjemy na co dzień. Niektórzy są pogrążeni w tym stanie niemal ciągle, a konsekwencje takiej ekspozycji dla organizmu mogą być katastrofalne. By walczyć z przeciwnikiem, warto go poznać.
Stres po prostu wytrąca nasz organizm z homeostazy – objaśniała dr Karolina Karabin w audycji dr Joanny Podgórskiej na antenie newonce.radio. W naturze, a wspomniana reakcja występuje w niej powszechnie, wygląda to prosta. Antylopa czy zebra, która zda sobie sprawę z bliskiej obecności drapieżnika w swoim otoczeniu, czyli stresora, dostanie potrzebny zastrzyk kortyzolu i adrenaliny, które pozwolą jej na szybką reakcję fizyczną i sprawną ucieczkę. Ludzie w naszym kręgu kulturowym dużo rzadziej uciekają przez napastnikami. Ich miejsce zajmują jednak zobowiązania pracowe i osobiste, terminy i szereg innych czynników. W zakcelerowanym przez internet, pełnym informacji docierających do nas z zewsząd, trybie życia bodźców, które nakładają na nas konkretne brzemię i obciążają system regulacji psychicznej jest całe mnóstwo. Bardzo często zwyczajnie za dużo, a natura, przy wielu oznakach geniuszu w projektowaniu pewnych mechanizmów, nie przewidziała takiego rozwoju wypadków, a ewolucja przekładająca się na adaptację postępuje z kolei zbyt wolno. Nasze organizmy nie są przystosowane do tego typu funkcjonowania i ważne jest, by zdać sobie z tego sprawę, że ułomność ta jest powszechna i zawarta w budowie naszych ciał oraz, ściślej, układu nerwowego i hormonalnego.
Nadprodukcja kortyzolu czy, powiązany z nią, wysoki poziom glukozy we krwi w dłuższej perspektywie po prostu niekorzystnie wpływają na ludzki organizm. Każde zwierze długo wyeksponowane na stresor, będzie miało problemy z grasicą, która ma kluczowy wpływ na prawidłowe działanie układu odpornościowego. Bez tego tworzy się z kolei na podłoże dla szeregu patologii i chorób. Wiele naukowych badań jasno wykazuje korelację pomiędzy wolniejszą rekonwalescencją, a wysokim poziomem stresu. Hormonalny rozgardiasz, który może zapanować w organizmie wyeksponowanej na wiele stresorów osoby, może prowadzić także m.in. do niepłodności lub problemów z nadwagą. Stres w oczywisty sposób użyźnia także glebę dla wszelkiego rodzaju nałogów – nadużywania alkoholu czy wyrobów tytoniowych. Badania dowodzą także, że w tym stanie chętniej sięgamy po puste kalorie, by coś sobie w ten sposób wynagrodzić.
Walka ze stresem jest trudna, a być może nawet nierówna. Jak już wspomnieliśmy, przeciwnik korzysta z ewolucyjnych niedoróbek w ludzkim organizmie. Jest to jednak zjawisko, o którym trzeba po prostu wiedzieć więcej, by móc dostrzegać pewne prawidłowości i móc je stopniowo wypierać. A są na to sposoby. O potencjalnych patologiach oraz sposobie ich przeciwdziałanie w audycji Podgórska ogólnie rozmawiały właśnie dr Joanna Podgórska i dr Karolina Karabin. Audycji O stresie posłuchacie w formie podcastu w ramach newonce.club. Audycja Podgórska ogólnie jest nadawana w newonce.radio we wtorki co dwa tygodnie o 21 – najbliższa okazja już 4 stycznia.